Strafzaken na 1796/1811

De rechterlijke instanties in Zeeland behandelden in de periode na 1796/1811 strafzaken, civiele zaken en buitengerechtelijke zaken. In deze zoekwijzer worden de onderzoeksmogelijkheden rond strafzaken behandeld. Een strafzaak is een procedure voor een gerecht waarbij iemand wordt verdacht van een strafbaar feit. De persoon in kwestie werd daarvoor vervolgd en – indien er genoeg bewijs was verzameld – voor de rechter gebracht. Er wordt ingegaan op het onderscheid tussen lichte en zware strafzaken. Dat verschil bepaalt wèlk gerecht bevoegd was, en daarmee in welk archief gezocht moet worden. Daarnaast is de rechterlijke indeling van Zeeland en de veranderingen daarin van belang. Ook dat is bepalend voor het vinden van de juiste archieven.

Begin van onderzoek

Onderzoek naar een strafzaak kun je in het algemeen het best beginnen in het rolboek of de ‘rol’ waarin alle gegevens over het verloop van het proces worden ingeschreven. Aan de hand van de in de rol vermelde nummers en data kun je verder zoeken in de vonnissen en de processen verbaal van terechtzitting.

Voor strafzaken heeft het Zeeuws Archief wel een belangrijke indirecte ingang op persoonsnaam beschikbaar: de index op de inschrijvingsregisters van de Zeeuwse strafinrichtingen. Via de in de inschrijvingregisters vermelde naam van het gerecht en datum van het vonnis kan betrekkelijk eenvoudig in het archief van het betreffende gerecht het proces verbaal van de terechtzitting en het vonnis gevonden worden.

Strafvonnissen 1811-1838

In Zeeuwen Gezocht zijn de namen van 8921 namen opgenomen van mensen die in de periode augustus 1811-september 1838 moesten voorkomen voor het Hof van Assisen of één van de rechtbanken van eerste aanleg in Zeeland. De in Zeeuwen Gezocht vermelde datum is de datum van het vonnis. Verder biedt Zeeuwen Gezocht gegevens over woonplaats, beroep, aanklacht (alleen bij het Hof van Assisen), en gegevens over de bijlagen bij het dossier. Zaken in appèl betreffen hoger beroep tegen een vonnis van een lagere rechtbank, in dit geval de vrederechter.

In de archieven van het Hof van Assisen en de Rechtbank van Eerste Aanleg te Middelburg zijn naast de vonnissen ook de bijlagen of processtukken bij de strafzaak bewaard gebleven.