Johannes Calvijn bracht een kerkorde tot stand waarbij de ouderlingen centraal stonden. Zij moesten, samen met de predikant en de diakenen, streng toezicht houden op de handel en wandel van de gelovigen. In 1579 werd deze Nederduits-gereformeerde kerk de publieke kerk van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
Calvijn streefde naar een theocratisch ideaal: samenwerking van kerk en overheid op grond van Bijbelse beginselen, maar de kerk moest op haar eigen terrein geheel vrij zijn. Via de strenge controle van gelovigen zou zelfs de staat min of meer onder kerkelijk toezicht vallen.
Tijdens de eerste provinciale synode in Goes (1579) kwam de organisatie van de kerk tot stand. De Zeeuwse kerkorde, die tijdens de provinciale synode van Middelburg in 1591 werd aanvaard, haalde de banden tussen kerk en staat strak aan. De Nederduits-gereformeerde kerk in Zeeland werd organisatorisch ondergebracht in vier classes, die onderverdeeld werden in ringen. De vier classes vormden samen een provinciale synode.
De komst van de Fransen in 1795 bracht onder meer vrijheid van godsdienst en maakte een einde aan de bevoorrechte positie van de Nederduits-gereformeerde kerk. Na de invoering van het Algemeen Reglement van 1816 werd de Nederduits-gereformeerde kerk aangeduid als de Nederlandse Hervormde Kerk.
Bronnen
Het Zeeuws Archief beheert een groot aantal archieven van Hervormde Gemeenten in Zeeland.
Archieven van Hervormde Gemeenten in Zeeland
Bekijk het overzicht van archieven van Hervormde Gemeenten in beheer bij het Zeeuws Archief.
www.archieven.nl