In september 1945 is tevergeefs geprobeerd de dijk ten westen van Vlissingen dicht te maken. Voor Radio Oranje doet A. den Doolaard verslag van de tweede poging het Nollegat voor altijd te sluiten.
De verslaggever gaf zijn bijdrage in de radio-uitzending van 9 oktober 1945 de titel ‘de tweede slag om het Nollegat’. Daarin vertelde Den Doolaard zijn luisteraars hoe op 24 september de nieuwe Nolledijk bij Vlissingen brak en een gat van 16 meter ontstond. Maar: Walcheren komt hoe dan ook droog!, aldus de verslaggever.
Hoe de nieuwe Nolledijk brak
Den Doolaard: “Die avond hadden ze op Middelburgs Lange Jan wel een zwarte vlag kunnen hijsen, want het scheen met de hoop om Walcheren droog te maken, voor de hele komende winter was gedaan. Het bleek dat een verschuiving was opgetreden, waardoor de zinkstukken, waarop het dijklichaam rustte, samen met een bestorting van zware steen in de diepte waren verdwenen. Er was nu geen basis meer om op te werken. De kop aan de Vlissingse kant brokkelde steeds verder af. De geul zelf werd in een etmaal 3 meter diep uitgewoeld.” De poging om het uitslijten tegen te gaan door een caisson voor de opening te laten zinken was tevergeefs.
Kwaadaardige geruchten
Opnieuw doen geruchten de ronde, maar Den Doolaard drukt die de kop in. “Allen, die bij de dichting betrokken waren geweest, waren er kapot van, ingenieurs en uitvoerders, ambtenaren en aannemers, de droogmakers van 3-hoog achter deden er een schepje bovenop door kwaadaardige geruchten te verspreiden, als zou hier sabotage in het spel zijn, om het werk te rekken en aldus meer te verdienen. Zonder mij te willen mengen in de kwestie of de aannemerswinst bij dit grote nationale werk te hoog is, wil ik toch de kwaadsprekers dit zeggen: ze verdienen aan handen en voeten gebonden in het gat te worden gesmeten. In het Gat van Veere dan; want de Nolledijk is weer dicht, alle laster ten spijt […].”
Waterbouwacrobatiek
Het gat in de Nolledijk, dat ruim 30 meter breed en meer dan 7 meter diep was geworden, werd de tweede maal op een andere manier dichtgemaakt. “Normaal wordt een dijk gebouwd van zand, klei en steen, op een matras van rijshout. Het gat in de Nolledijk […] werd gedicht met betonnen en metalen caissons, met torpedonetten, en dan ook nog met zand, steen en klei.” Volgens Den Doolaard had het plan meer met waterbouwacrobatiek te maken dan met waterbouwkunde.
Die zaterdag, 29 september 1945, werden verschillende vaartuigen en caissons afgezonken met behulp van door Britten aangelegde springladingen. Den Doolaard over het afzinken van een caisson: “Een sergeant van de Royal Engineers dartelde over het dek heen en weer met zijn ontstekingsdraden. Al spelend met dynamiet, vertelde hij ons, dat hij niet gelukkig was in de liefde omdat hij er zo’n explosief karakter op nahield. In elk geval was zijn vakkennis prima; want toen het vuur bliksemend door de avondschemer geschoten was, zat de caisson muurvast aan de grond, recht voor het gat.”
Ergernis over bericht over chantage
De boodschap van Radio Oranje was duidelijk: Walcheren komt hoe dan ook droog. Den Doolaard sprak met lovende woorden over de werknemers, niet in de laatste plaats om kwade geruchten tegen te gaan: “En dan begint de zandzuiger zijn modderstraal uit te braken, de kraan gaat keileem meppen; rijen mannen staan op de beide koppen en smijten zware steen in de netten. Iedereen werkt als bezeten in het priemende licht van de schijnwerpers en van dat ogenblik af aan zijn er mensen op het werk, die niet meer naar bed gaan behalve zo nu en dan een uurtje op een matras in de keet. Zaterdag, zondag, maandag […].”
“Ze hebben zich blauw geërgerd die mannen aan een stukje in een van onze weekbladen. Het schreef over chantage, die op Walcheren werd gepleegd: eerst tabak, eerst kleren, anders vertikken we het. Ja zeker , dit geldt voor sommigen, maar voor hen zeker niet.”
Nollegat dicht
Dinsdagmorgen 2 oktober om 02:50 uur was het gat in de Nolledijk bij Vlissingen voor de tweede maal gedicht.
Na het Nollegat bij Vlissingen werden de dijkgaten bij Westkapelle, 12 oktober, en Veere, 23 oktober, dichtgemaakt. Alleen bij Fort Rammekens bij Vlissingen stroomde nog water naar binnen en naar buiten, maar dat overstroomde ‘slechts’ 2000 hectare land.
Radio Oranje in het archief
Voor Radio Oranje deed verslaggever en schrijver A. den Doolaard verslag van de droogmaking van Walcheren. In het archief van de Dienst Droogmaking Walcheren zijn radioverslagen voor Radio Oranje bewaard gebleven. Lees ook de verslagen met de boodschappen:
- De droogmaking is begonnen! – 11 februari 1945
- Geen reden tot klagen! – 14 februari 1945
- De strijd om het Nollegat is gewonnen! – 7 september 1945
