Dr Mezger: held van de elite en van Domburg

Nu zou hij wereldwijd een idool zijn, dr Johann Georg Mezger (1838-1909). De Amsterdamse slagerszoon van eenvoudige komaf had zich opgewerkt tot één van de eerste fysiotherapeuten. Zijn ‘gouden duimen’ genoten internationale beroemdheid en van al zijn bewegingen werd verslag gedaan door de (inter)nationale pers. De sterrenstatus vertaalde zich in een eigen parfum: ‘Eau-de-cologne van dr J.G. Mezger’. De wonderdokter hield van Domburg, maar had ook kritiek.

Sinds zijn huwelijk met de Middelburgse Petronella Borsius was Mezger ’s zomers in Domburg te vinden. Dichtbij het dorp, op het grondgebied van de gemeente Oostkapelle, nu gemeente Veere, liet hij in 1886-1887 Villa Irma bouwen. Hier werkte en woonde hij wanneer hij op Walcheren verbleef. In de winter hield hij praktijk in het Amstelhotel in Amsterdam en ook daar werd hij vereerd.

Oostkapelle boven Amsterdam, Wiesbaden en Parijs

De ontsteltenis in Amsterdam was dan ook groot toen hij overwoog voortaan ’s winters in Wiesbaden te gaan werken. De bladen stonden er vol mee en zijn fans boden hem verzoekschriften en cadeaus aan om toch vooral in Amsterdam te blijven.

Maar hij ging toch. Eerst naar Wiesbaden en daarna naar Parijs, waar hij uiteindelijk op 70-jarige leeftijd in 1909 zou overlijden. Mezger werd echter begraven in Oostkapelle, dicht bij zijn geliefde Domburg.

De sterrenstatus van Mezger betekende een belangrijke stimulans voor het Walcherse vreemdenlingenverkeer. Bovendien liet hij niet na reclame te maken voor het eiland. Tijdens zijn verblijf in Parijs deelde hij Franstalige exemplaren uit van de Gids door Walcheren, een uitgave van de Vereniging voor Vreemdelingenverkeer op Walcheren.

Domburg werd in de toeristische gids aangeprezen als rust- en herstellingsoord. Uit de mond van Mezger werd opgetekend: “Domburg vindt als gezondheidsoord in Europa zijns gelijken niet. Geen plaats aan de kusten der Noordzee, noch aan den Atlantischen Oceaan is er mede te vergelijken. Alleen enkele plaatsen aan de Engelse kust kunnen in de schaduw staan van de Walcherse badplaats. Domburg is nog steeds de asschepoester onder de badplaatsen, doch verdien eene prinses te zijn.”

Kritiek van Mezger

De lovende woorden in de toeristische gids waren overgenomen uit een groot interview op de voorpagina van de Middelburgsche Courant uit september 1892.

De aanleiding tot het artikel was minder positief. De wonderdokter dreigde namelijk uit Zeeland te vertrekken omdat hij vond dat zijn hooggeplaatste patiënten maar al te vaak onheus bejegend werden. Zij betaalden bijvoorbeeld een vermogen voor hun verblijf aan de Walcherse kust. Een vorstelijke familie werd 4000 gulden gevraagd voor de huur van een villa voor zes weken in Domburg, terwijl een vergelijkbaar onderkomen in Scheveningen voor het hele seizoen hoogstens 1100 gulden kostte.

Schweinestall

Andere kritiek betrof het comfort, want aan ‘reinheid’ en een ‘vriendelijke behandeling en voorkomendheid’ bleek het in Domburg vaak te ontbreken. Een Franse patiënte beklaagde zich over het vieze linnen, het vuile water in de wastafel, de magere kwaliteit van het eten en de onzindelijkheid van de borden, messen en servetten. Een Duitser vergeleek zijn hotel met een ‘Schweinestall’, een Engelsman verklaarde: “We are more than happy to leave the Hotel”.

Côterie

Ook het gemeentebestuur kreeg er van Mezger van langs. Aan het schoonhouden van de straten werd niet de nodige zorg besteed en de afvoer van fecaliën was sterk aan verbetering toe.

Verder deed een “zekere côterie Domburg veel kwaad”. Deze werd verweten stelselmatig de vooruitgang van de badplaats tegen te houden. “Dat de eenvoudige dorpelingen hoog opzien tegen hen, die tot heden te Domburg de toon aangaven, is begrijpelijk, maar datzelfde te eischen van personen van vorstelijke bloede, van geldvorsten of spoorwegkoningen, van invloedrijke staatslieden of van steunpilaren der Europeesche beurs is eenvoudig belachelijk”, aldus de krant.

“De goudregen die er in de laatste jaren over de badplaats werd uitgestort, had veel groter kunnen zijn”, meende Mezger. De tegenwerking was bovendien niet alleen schadelijk voor Domburg , maar voor de hele regio. “Domburg’s bloei brengt tevens welvaart aan gansch Walcheren”, benadrukte de krant, die stelde dat menig badplaats jaloers zou zijn op Mezgers medewerking en hulp.

Melkkoeien

Volgens Mezger waren er geen ‘weidsche hotels’ nodig, maar slechts “zindelijke, goede verblijven, waar men de menschen heusch bejegent en niet louter beschouwt als melkkoeien”. Overigens achtte hij een “stroom van pleizierreizigers niet nuttig”, zelfs de aanleg van een tramweg was in zijn ogen ongewenst. Het ging hem om de zuivere, gezonde en kracht-gevende lucht, de baden en de mooie omgeving.