Jacob Hendrik Schorer (1760-1822) was Zeelands eerste Gouverneur, nu zouden we zeggen: ‘Commissaris van de Koning’. Hij werd en wordt gezien als gedreven en loyaal, als iemand die erin slaagde vele heersers te dienen en zijn taken gewetensvol en moedig uitvoerde. Wie was hij? Hoe zag zijn leven eruit?
Jacob Hendrik Schorer werd geboren in Middelburg op 5 februari 1760 en stierf er op 19 januari 1822. Hij was een telg uit een aanzienlijke familie en, evenals zijn echtgenote, Johanna Maria van den Brande, bepaald niet onbemiddeld. Maar, zo schrijft Schorers biograaf De Kanter: “Hij beschouwde in Gemalin en kinderen, de dierbaarste voorwerpen zijner zo groote aardsche bezittingen.”
Schorer bewoonde met zijn gezin het statige pand de Commanderij achter de Oude Kerk. Tegenwoordig is hier het Zeeuws Archief in gehuisvest en heet het gebouw Van de Perrehuis, naar zijn bouwheer, Johan Adriaen van de Perre.
Als bestuurder in verschillende functies moest Jacob Hendrik Schorer laveren tussen verschillende heersers. Dat deed hij gewetensvol, zorgvuldig en met verve. Schorer wordt beschreven als een pragmatisch bestuurder, integer, krachtdadig, gedreven en loyaal. Uit zijn dagboeken, brieven en toespraken komt ook naar voren hoe zorgvuldig hij was in zijn besluitvorming, dat hij recht door zee was en niet zelden toonde hij zijn emoties.
Jacob Hendrik Schorer ontving tijdens zijn werkzame leven in verschillende functies machthebbers van diverse pluimage: in 1786 sprak hij de Oranje-stadhouder Willem V toe, in 1809 ontving hij Lodewijk Napoleon, koning van Holland en in datzelfde jaar kreeg hij Engelse soldaten ingekwartierd terwijl zijn echtgenote hoogzwanger was. In 1810 vond bizarre ontmoeting met de Franse keizer Napoleon plaats die hem aanvankelijk uitmaakte voor “schurk”, maar later in ere herstelde.
Als Gouverneur van Zeeland zou Schorer in 1817 de nieuwe Oranje-vorst, koning Willem I ontvangen tijdens de opening van de nieuwe haven, maar vanwege gezondheidsredenen moest hij zich laten vervangen door zijn schoonzoon en latere opvolger. Dat zal hem ongetwijfeld zwaar zijn gevallen, want hij had zich zeer beijverd om de totstandkoming van het nieuwe havenkanaal te realiseren. Jacob Hendrik Schorer stierf in 1822 op bijna 62-jarige leeftijd na een langdurig ziekbed.
Ter gelegenheid van het 200-jarig bestaan van de Provincie Zeeland in 2014 besteedde het Zeeuws Archief aandacht aan de persoon die als eerst het ambt van Gouverneur van Zeeland bekleedde. Het Zeeuws Archief beheert bovendien het archief Familie Schorer. We schetsen hier een beeld van Jacob Hendrik Schorer met behulp van de archiefstukken en het artikel ‘Eender en anders: ‘Representant’ Van de Perre en ‘Gouverneur’ Schorer, twee bewoners van een machtig pand’, uit het boek Een bijzonder huis op een bijzondere plek – Het Van de Perrehuis in Middelburg en zijn omgeving (Middelburg, Zeeuws Archief, 2000). We bedanken daarvoor de auteur, historicus Huib Zuidervaart.
