West-Indië [op de kust]

5.1 West-Indië

Introductie

Onder West-Indië of De West, verstond men vroeger delen van Midden-Amerika, het huidige Caraïbisch gebied en de koloniën in het noordelijke deel van Zuid- of Latijns-Amerika. De naam West-Indië of De West stamt uit de tijd dat Christoffel Columbus dacht dat hij Indië had bereikt via de westelijke route. De Amerika’s werden later ook wel de Nieuwe Wereld genoemd, als tegenhanger van de Oude Wereld (Europa, Afrika en Azië).

Documenten

Werkbladen

• Introductieles Les 5.1 West-Indië
• Les 5.1 West Indië – Rekenen
• Les 5.1 West Indië – Taal
• Les 5.1 West Indië – WO

Extra

Discussie over toen en nu

Zie voor de opzet van een discussie de Werkbladeninformatie

Punten die een aanzet kunnen geven tot een discussie over de stem van de slaven

Stemmen van voormalige slaven

In de archieven van de Middelburgse Commercie Compagnie (MCC) horen we de stemmen van onder meer bemanningsleden via hun logboeken en brieven. Maar in de archieven van de MCC worden de stemmen van de slaven niet gehoord. Zij schreven niet over wat hen overkwam. Maar ze praatten er wel over. Met elkaar, met hun partners, met hun kinderen, hun kleinkinderen. De verhalen van de tot slaaf gemaakte Afrikanen werden van generatie op generatie doorverteld. Sommige (voormalige) slaven hebben hun verhaal later wel opgeschreven. In de nadagen van de slavernij in Amerika zijn voormalige slaven geïnterviewd over hun leven in slavernij. De interviews worden bewaard in bibliotheken en archieven in Amerika of gepubliceerd in artikelen, boeken en films. Een bekend voorbeeld van een film is het verhaal van Solomon Northup, een vrije zwarte Amerikaan, die ontvoerd werd, tot slaaf werd gemaakt, en 12 jaar in slavernij op plantages heeft gewerkt. Het boek met zijn verhaal verscheen in 1853. Het verhaal is in 2013 verfilmd: 12 Years a Slave. De verhalen van vroegere slaven zijn van grote waarde voor onze kennis over slavenhandel en slavernij.

Discussieopdracht: lezen en praten

Deze discussieopdracht bestaat uit twee onderdelen: lezen en praten over wat je hebt gelezen.

Lezen:

Kies met je klasgenoten en de docent een boek uit dat je samen leest. Hieronder vind je enkele suggesties.
Lees het boek en maak er een kort verslag van. Geef in het verslag je eigen mening over het verhaal.

Volle Maen
Schrijver: Luc Hanegreefs. Uitgever: Clavis. Jaar van uitgave: 2018. ISBN: 9789044833201. Leeftijd: 10/11+

Slavenhaler
Schrijver: Rob Ruggenberg. Uitgever: Querido. Jaar van uitgave: 2007. ISBN: 9789045104225. Leeftijd: 10/11+

De kaart van Berbice – Piraten op de Wilde Kust
Schrijver: John Brosens. Uitgever: PMA. Jaar van uitgave: 2012. ISBN: 9789078840367. Leeftijd: 11/12+

Tutuba – het meisje van het slavenschip Leusden
Schrijver: Cynthia McLeod. Uitgever: Conserve. Jaar van uitgave: 2013. ISBN: 9789054293576. Leeftijd: 12/13+

Hoe duur was de suiker?
Schrijver: Cynthia McLeod. Uitgever: Vaco. Jaar van uitgave: 1987. ISBN: 9789054293484. Leeftijd: 13/14+

Het Negerboek
Schrijver: Lawrence Hill. Uitgever: Ailantus. Jaar van uitgave: 2011. ISBN 9789089530394. Leeftijd: 14/15+

Andere suggesties voor boeken over slavernij / slavenhandel.

Praten:

Aan de hand van enkele algemene vragen kun je over het boek discussiëren.

1. Wat vind je van het boek dat je hebt gelezen?
2. Is het verhaal in het boek echt gebeurd, of deels echt gebeurd en deels verzonnen of helemaal verzonnen? Waaruit kun je dat opmerken?
3. Heeft de schrijver onderzoek gedaan naar hoe het was in de tijd van de trans-Atlantische slavenhandel en de slavernij op de plantages? Waaruit blijkt dat?
4. Heeft het verhaal in het boek je aan het denken gezet? Op welke manier?
5. Heeft het verhaal in het boek ervoor gezorgd dat je een andere kijk op slavenhandel en slavernij hebt gekregen? Zo ja, wat is er dan veranderd? Zo niet, waarom niet?

Meer informatie en vragen over het discussieonderwerp Slavenstemmen

• Discussie Les 5.1 West-Indië – Slavenstemmen

Canonvenster

Canonvenster slavernij

Meer informatie

Autobiografieën van slaven

• Werkblad voor de extra opdracht

5.2 Koloniën

Introductie

Een kolonie is een gebied dat door een ander land wordt bestuurd. Het land dat een kolonie bestuurt, maakt winst met de verkoop van grondstoffen en producten uit de kolonie. Nederlandse koloniën waren onder meer Nederlands-Indië (het huidige Indonesië), Nederlands-Nieuw-Guinea, de Nederlandse Antillen, Suriname en andere gebieden in het toenmalige Nederlands-Guiana. Nederland had ook enige tijd koloniale bezittingen in Afrika en de Amerika’s.

Documenten

Werkbladen

• Introductieles Les 5.2 Koloniën
• Les 5.2 Koloniën – Rekenen
• Les 5.2 Koloniën – Taal
• Les 5.2 Koloniën – WO

Extra

Discussie over toen en nu

(zie voor de opzet van een discussie de Werkbladeninformatie)

Punten die een aanzet kunnen geven tot een discussie over de koloniale tijd

Toen:

Nederlanders stichtten in de gekoloniseerde gebieden in West-Indië plantages waarop ze suiker, cacao, koffie, tabak en katoen gingen verbouwen. De plantagehouders bestuurden de plantages en zochten andere mensen om het land te bewerken. Veel oorspronkelijke bewoners van de koloniën waren gestorven aan uitroeiing of aan ziekten die de westerlingen meegebracht hadden. Omgekeerd stierven veel kolonisten aan tropische ziekten. De inlanders, die Indianen werden genoemd, verzetten zich tegen het werken op de plantages. De westerlingen vonden ze er ook niet geschikt voor. Daarom zochten ze arbeidskrachten in Afrika. Daar werden gevangen genomen Afrikanen door Afrikaanse slavenhandelaren verkocht aan West-Europeanen en verscheept naar de Amerika’s om als slaven te werken op de plantages en in de huishouding. De opbrengsten van de plantages werden verscheept naar het thuisland waar ze met veel winst werden verkocht. De oorspronkelijke bewoners en de slaven werden er niet beter van.

1. Wat waren de redenen om andere, vaak overzeese gebieden, te koloniseren? Welke reden was de belangrijkste?
2. Vaak werden de oorspronkelijke bewoners vermoord of weggejaagd uit een gebied dat gekoloniseerd werd. Waarom deden kolonisators dat, denk je?
3. Handelsondernemingen zoals de Verenigde Oostindische Compagnie en de West-Indische Compagnie, sponsorden ook ontdekkingsreizen omdat ze hoopten nieuwe handelsgebieden te vinden. Kun je voorbeelden van ontdekte gebieden noemen die geen kolonie geworden zijn? Kun je voorbeelden van ontdekte gebieden noemen die wel kolonie geworden zijn?

Nu:

In de loop der tijd zijn de meeste koloniën zelfstandige landen geworden of ze zijn op een andere manier als gelijkwaardige landen of onderdelen van het staatsbestel met de vroegere koloniale mogendheid verbonden. Dat proces van losmaken noemen we dekolonisatie. De Nederlandse koloniën in West-Indië zijn allemaal geruild of kwijtgeraakt tijdens een oorlog of gedekoloniseerd. Dat gebeurde meestal onder druk van de veranderde wereldopinie en politieke druk vanuit de bevolking van die landen. De meeste landen zijn zelfstandig geworden.

1. Kijken we tegenwoordig anders aan tegen kolonisatie dan vroeger? Zo ja, hoe komt dat en waaruit blijkt dat? Vind je dat er vergeleken met vroeger voldoende is veranderd of nog niet? Licht je antwoord toe.
2. Wat is het verschil tussen een ander land binnenvallen en bezetten en een ander land binnenvallen en koloniseren? Of is er geen verschil?
3. In heel veel spelletjes, zowel bordspelen (bijvoorbeeld De Kolonisten van Catan) als games die je op internet kunt spelen, gaat het over kolonisatie. Kolonisatie van fictieve werelden, dimensies of planeten, noem maar op. Kijk nog eens naar je antwoord en je ideeën bij vraag 1 en 2. Kolonisatiespelletjes zijn dan wel spelletjes, maar toch… Zijn er vergelijkingen te maken met hoe je je gedraagt en wat je doet in zo’n spel en hoe kolonisten zich vroeger gedroegen? Wat vind je van je conclusies? Zetten die je aan het denken? Motiveer je antwoord.

Meer informatie en vragen over het discussieonderwerp De koloniale tijd

• Discussie Les 5.2 Koloniën – De koloniale tijd

Canonvenster

Suriname en de Antillen

• Werkblad voor de extra opdracht