West-Afrika [de oversteek]

4.1 Ruilhandel

Introductie

De Eenigheid reisde vooral af naar de Bovenkust, waar nu Liberia ligt, omdat de prijzen hier laag waren. Zodra de Eenigheid bij de Bovenkust arriveerde, werd er een kanonschot gelost. Dit was het teken om handel te drijven. De Afrikanen voeren met kano’s de handelswaren, zoals rijst, water, goud, ivoor en slaven naar de Eenigheid. Voedsel, goederen en mensen werden geruild voor onder meer munitie, wapens, messen, stoffen en sterke drank. In het handelsboek van de Eenigheid werd precies bijgehouden welke goederen er voor voorwerpen en mensen werden geruild.

Documenten

Werkbladen

• Introductieles Les 4.1 Ruilhandel
• Les 4.1 Ruilhandel – Rekenen
• Les 4.1 Ruilhandel – Taal
• Les 4.1 Ruilhandel – WO

Extra

Discussie over toen en nu

(zie voor de opzet van een discussie de Werkbladeninformatie)

Punten die een aanzet kunnen geven tot een discussie over slavenhandel

Slavenhandel

De handel van slaven uit Afrika naar de Amerika’s en het Caraïbisch Gebied noemen we trans-Atlantische slavenhandel. Deze slaventransporten waren ook onderdeel van de zogenoemde driehoekshandel: schepen uit Europa voeren met handelslading naar West-Afrika, de handelsgoederen werden geruild tegen Afrikanen (en andere producten zoals ivoor en goud), de Afrikanen werden vervoerd over de Atlantische Oceaan naar West-Indië waar ze verkocht werden om als slaven te werken op de plantages. De schepen keerden met goederen uit Afrika en van de plantages uit West-Indië weer terug naar Europa.
Het hoogtepunt van de driehoekshandel lag in de achttiende eeuw. De trans-Atlantische slavenvaart speelde zich af tussen ongeveer 1500 en 1870. In die periode vervoerden Europeanen naar schatting zo’n 12 miljoen Afrikanen van Afrika naar de Amerika’s en de Caraïben. Nederlanders waren verantwoordelijk voor ongeveer 5% van de totale trans-Atlantische slavenhandel: zij vervoerden in de zeventiende tot het begin van de achttiende eeuw circa 600.000 Afrikanen. Ongeveer de helft daarvan werd verscheept door de West-Indische Compagnie. De oversteek van Afrika naar West-Indië was voor de mensen uit Afrika een hel. Velen van hen overleefden de vreselijke overtocht niet. In totaal bereikten ongeveer 460.000 van de door Nederlanders vervoerde Afrikanen hun bestemming. Nederland schafte in 1814 officieel de slavenhandel af.
De oversteek van Afrika naar West-Indië, de middenpassage of Middle Passage, was de grootste gedwongen migratie uit de geschiedenis en is door de Verenigde Naties verklaard tot misdaad tegen de menselijkheid.

Toen:

Slavenhandel werd tot in de 19de eeuw door veel mensen geaccepteerd. Er werd veel geld mee verdiend, en dat vond men belangrijk. Maar er waren ook mensen die tegen slavenhandel waren. Zo iemand was dominee Bernardus Smytegelt (1665-1739) uit Middelburg. Hij vond slavenhandel ‘dieverye’, stelen van mensen. En stelen mag niet. Daarom keurde hij mensenhandel af.

1. Wat vind jij van de stelling dat mensenhandel diefstal is?
2. Hoe zou jij slavenhandel omschrijven?
3. Kun je slavenhandel toen vergelijken met mensenhandel van nu? Waarom wel/niet?
4. Dominee Smytegelt durfde in een tijd dat slavenhandel als ‘gewoon’ werd beschouwd en veel mensen daar veel geld mee verdienden, daar tegen in te gaan en een andere mening te verkondigen. Wat vind je daarvan?
5. Zou jij in een tijd dat slavenhandel door de meeste mensen werd geaccepteerd, daartegen durven protesteren?

Nu:

Tegenwoordig is slavenhandel verboden. Mensenhandel wordt beschouwd als misdaad tegen de menselijkheid. Dat wil niet zeggen dat mensenhandel niet meer voorkomt. Er wordt nog steeds in mensen gehandeld. Er zijn speciale organisaties die aandacht voor mensenhandel vragen en acties bedenken en uitvoeren om mensenhandel tegen te gaan. Een voorbeeld daarvan is Stop de Traffik.

1. Heb je wel eens nagedacht over mensenhandel?
2. Wat vind jij ervan dat mensenhandel nog steeds voorkomt?
3. Vind je het terecht dat mensenhandel wordt beschouwd als misdaad tegen de menselijkheid en dat je ervoor gestraft kunt worden?
4. Zouden mensenhandelaars gestraft moeten worden?
5. Zo nee, waarom niet? Zo ja waarom wel en – welke straf zouden mensenhandelaars dan moeten krijgen?
   Wat vind je van organisaties die aandacht vestigen op het bestaan van mensenhandel?
6. Zou jij je aansluiten bij zo’n organisatie of zou je meedoen met acties tegen mensenhandel?
7. Wat zou jij zelf in je eigen omgeving kunnen doen om aandacht te vragen voor het feit dat mensenhandel nog steeds bestaat?

Canonvenster

Canonvenster slavernij

• Werkblad voor de extra opdracht

4.2 Oversteek

Introductie

De oversteek van Afrika naar Amerika, de Middle Passage, was het meest beruchte deel van een driehoeksreis. Wekenlang varen zonder land in zicht moet een verschrikking zijn geweest. De Eenigheid vertrok uit Afrika met aan boord 319 tot slaaf gemaakte Afrikanen, 33 bemanningsleden, 42 grote vaten met drinkwater, voorraden proviand en brandhout en bijna 4000 Middelburgse ponden aan ivoor. De reis over de Atlantische Oceaan duurde ongeveer twee maanden.

Documenten

Werkbladen

• Introductieles Les 4.2 De oversteek
• Les 4.2 De oversteek – Rekenen
• Les 4.2 De oversteek – Taal
• Les 4.2 De oversteek – WO

Extra

Kijkopdracht – film (internet)

Waarschuwing: sommige beelden die worden vertoond kunnen als schokkend worden ervaren.

De oversteek van Afrika naar Amerika, de Middle Passage, was het meest beruchte deel van een driehoeksreis. Wekenlang varen zonder land in zicht, zonder te weten wat je stond te wachten, moet een verschrikking zijn geweest. De Afrikaanse gevangenen zaten met honderden in bedompte ruimten en kregen weinig te eten. Velen overleefden de oversteek niet. De reis over de Atlantische Oceaan duurde ongeveer twee maanden.

Beantwoord de vragen

1. Hoeveel Nederlandse slavenschepen maakten de overtocht naar de Nieuwe Wereld (de Amerika’s en het Caraïbisch gebied)?
2. Hoe vaak was er verzet van de tot slaaf gemaakte Afrikanen?
3. Op welk Zeeuws schip, dat voor de kust van Suriname lag, kwamen de slaven in opstand?
4. Hoeveel procent van de gevangen Afrikanen stierf tijdens de overtocht?

• Werkblad voor de extra opdracht