Staaltjes stof uit archief MCC in expositie Voices of Fashion

Een bijzonder archiefstuk uit het Zeeuws Archief is te zien in de expositie Voices of Fashion in Centraal Museum Utrecht. Twee staaltjes stof uit een 18e-eeuws archief maken de relatie tussen Europa en West-Afrika zichtbaar. Textiel speelde een belangrijke rol in de trans-Atlantische mensenhandel.

“Voices of Fashion gaat in op de witte blik waarmee decennialang mode is gepresenteerd, gedragen en verzameld”, schrijft het Centraal Museum Utrecht. “Op basis van jarenlang onderzoek door zwarte, witte en niet-zwarte personen van kleur, moeten we constateren dat de gevolgen van het koloniale verleden tot op de dag van vandaag doorwerken, óók in de modesystemen. Voices of Fashion neemt u mee in een weinig verteld modeverhaal, met een wervelende vormgeving verzorgd door Afaina de Jong van AFARAI”.  De expositie is nog te zien tot en met 15 augustus 2021.

Textiel als ruilmiddel

Textiel was het belangrijkste ruilmiddel in de trans-Atlantische handel in tot slaaf gemaakte Afrikanen. Het vertegenwoordigde de helft of meer van de waarde van alle handelsgoederen die aan de kust van West-Afrika werden geruild tegen mensen. In het archief van de Middelburgse Commercie Compagnie (MCC) is de correspondentie bewaard gebleven van de inkoop van de goederen. De brief met staaltjes textiel die te zien is in de expositie Voices of Fashion is afkomstig van de Rotterdamse handelaren Frans en Andries Oudaen. De MCC kocht bij vader en zoon Oudaen decennialang textiel in.

Kwaliteit en dessins

De staaltjes in de brief laten zien dat Europese producenten de concurrentie aangingen met Azië. Een deel van het textiel voor de kust van West-Afrika was afkomstig uit Aziatische landen en kwam met VOC-schepen naar Nederland. De directeuren van de MCC kochten een deel van het textiel op de veiling van de VOC in Middelburg. Een ander deel kochten zij dus van handelaren zoals de firma Oudaen; daarbij ging het om textiel dat bijvoorbeeld in Engeland, Frankrijk of Duitsland was gefabriceerd. Deze Europese producenten bootsten stoffen uit bijvoorbeeld India na, vandaar het opschrift ‘nagemaakt’ bij een van de textielstaaltjes op de bijgaande afbeelding.

Kwaliteit en dessins waren bepalend voor de handel aan de kust van Afrika. De Afrikaanse handelaren hadden specifieke eisen waaraan het textiel moest voldoen. De vraag verschilde per regio, terwijl de eindgebruikers van de verhandelde stoffen ver in de binnenlanden van Afrika konden wonen.