Paleografie is de wetenschap die oud schrift bestudeert en ontcijfert. Daarmee is paleografie een sleutel om vensters op het verleden te openen.
Paleografie, van Grieks palaios (oud) en grafein (schrijven), is de wetenschap die oud schrift bestudeert en ontcijfert. Daarmee is paleografie ook de sleutel om vensters op het verleden te openen.
Tot de uitvinding van de boekdrukkunst was elke voor bewaring en overlevering bestemde mededeling een geschreven stuk. Elke wet, oorkonde, privilegebrief, elk testament, elk taal- of letterkundig werk, elke kroniek, elk wijsgerig of godsdienstig traktaat, een recept voor de keuken, was met de hand vervaardigd.
Handschriftkunde of codicologie
Paleografie is een onderdeel van het bredere terrein van de handschriftenkunde of codicologie. Die houdt zich niet alleen bezig met de geschreven tekst zelf (zoals bij paleografie), maar met alle aspecten van het handgeschreven boek of document, dus ook met fysieke kenmerken als papier, inkt, watermerk, materiaal van de band, bindwijze, zegels, datering aan de hand van schrift- en materiaalkenmerken, auteurschap enz.
Scribenten
De scribenten kunnen zijn hetzij goed opgeleide en geroutineerde personen zoals klerken in kanselarijen, notarissen, secretarissen en monniken, die officiële ambtelijke stukken en wetenschappelijke en literaire werken schreven en kopieerden, hetzij particulieren, al of niet geschoold, die voor allerlei doeleinden schreven.
Lettervoorbeelden
Ter illustratie een aantal voorbeelden van de manier waarop de letter a werd geschreven.
