Historische brouwrapporten gedigitaliseerd

Benieuwd hoe een biertje halverwege de vorige eeuw proefde? Het Zeeuws Archief heeft een uitgebreide collectie brouwrapporten van de historische Zeeuws-Vlaamse brouwerij ‘De Volharding’ gedigitaliseerd en brengt daarmee het verleden een klein stukje dichterbij.

Deze verzameling, die nu online beschikbaar is, biedt een interessant kijkje terug in de tijd voor bierliefhebbers, en een bron van inspiratie voor (hobby)brouwers die zich willen verdiepen in de geschiedenis van hun ambacht.

Brouwerij ‘De Volharding’

Emile Alfred van Waes was de jongste zoon van een grootgrondbezitter en landbouwer, maar zag voor zichzelf geen toekomst in het boerenbedrijf. In 1905 stichtte hij in een voormalige steenfabriek in Westdorpe een brouwerij, limonadefabriek en weverij, die hij ‘De Volharding’ noemde. Emile ging grondig te werk en liet een aantal waterputten slaan, zodat hij altijd over water van goede kwaliteit kon beschikken.

De vroege 20e eeuw bleek, mede door de omvangrijke toestroom van Belgische vluchtelingen tijdens de Eerste Wereldoorlog, een uitstekende tijd voor Zeeuwse brouwerijen, en ook ‘De Volharding’ voer daar wel bij. Helaas liep het bierverbruik enkele decennia later terug en werd het steeds moeilijker voor kleine brouwerijen om het hoofd boven water te houden. Dat gold ook voor ‘De Volharding’; in 1938 werd er gestopt met weven, het brouwen hield men vol tot 1964. Uiteindelijk werd de meest succesvolle brouwerij van Westdorpe, inmiddels bekend onder de naam ‘Beiersch Bierbrouwerij Van Waes-Boodts’, definitief opgeheven in 1968.

Historische bierrecepten

Het archief van ‘De Volharding’ werd oorspronkelijk bewaard in de gistkelder van de brouwerij, maar is tegenwoordig op een meer geschikte plek ondergebracht. Een deel wordt bewaard in het Streekmuseum in Westdorpe, en het Zeeuws Archief beheert de overige stukken, waaronder een reeks brouwrapporten uit de periodes 1944-1946 en 1950-1958. Deze rapporten, waarin gedetailleerd wordt beschreven hoe en met welke ingrediënten de verschillende bieren van ‘De Volharding’ gebrouwen werden, zijn nu digitaal beschikbaar gemaakt, en vormen zo een mooi uitgangspunt voor (hobby)brouwers die het leuk vinden om de geschiedenis van het Zeeuwse bier in te duiken. Ze bevatten immers precies de informatie die je nodig hebt om je eigen bier te brouwen volgens historisch recept!

Van brouwrapport tot bier

Zou zo’n historisch biertje vandaag de dag nog steeds goed smaken? Proeven kan, want toen de Stichting Vrienden van het Zeeuws Archief in 2018 haar 25-jarig jubileum vierde, vond het Zeeuws Archief dat een mooie gelegenheid om de handen ineen te slaan met Stadsbrouwerij Middelburg. Deze samenwerking leverde het frisse blonde archiefbier ‘Zeeuws Blond’ op, gebrouwen naar één van de brouwrapporten uit het archief van brouwerij ‘De Volharding’. Wie zich bij de balie van het Zeeuws Archief aanmeldt als Vriend voor €25,00 per jaar, ontvangt na betaling een 0,75 cl fles Zeeuws Blond Archiefbier. (Actie geldt zolang de voorraad strekt.)

Dit goed gehopte, moutige bier heeft een authentieke smaak — alleen de originele (indertijd erg populaire) bitterheid is door de brouwer iets gereduceerd om tegemoet te komen aan de moderne drinker. Het archiefbier viel goed in de smaak, en is daarom door de Stadsbrouwerij in productie genomen. Het wordt daar nu verkocht onder de naam Hosternokke Ké Dost — een prachtige Zeeuwse naam voor een mooi stukje Zeeuwse geschiedenis.