Geschiedenis is populair in Nederland en dat is mede te danken aan het televisieprogramma Andere Tijden. Bedenker van het programma is Ad van Liempt (1949). Hij is een veelzijdig journalist, schrijver van meerdere bestsellers over de Tweede Wereldoorlog en maker van televisieseries en exposities voor het grote publiek. Zaterdag 1 november 2014 geeft hij een lezing voor het Zeeuws Archief in Middelburg.
Hoe maak je geschiedenis toegankelijk voor een groot publiek? “Het verleden is een vreemd land”, zegt Ad van Liempt. Een citaat van de auteur L.P. Hartley (1895-1972), die in 1953 een boek begon met de zin: “The past is a foreign country: they do things differently there”. Het is een gevleugelde uitdrukking geworden die Van Liempt graag gebruikt om uit te leggen dat je de geschiedenis moet bekijken door de ogen van toen. Dat is niet altijd gemakkelijk.
“Gelukkig mogen er weer verhalen worden verteld. Dat was lang niet zo, vroeger moest geschiedenis aan de hand van tabellen worden gebracht. Nu mag geschiedenis mooi en spannend zijn. Dat non-fictie zo populair is geworden, hebben we mede te danken aan schrijvers als Geert Mak en Annejet van der Zijl.”
Het programma Andere Tijden is stellig ook van invloed. “Ik kan niet zeggen dat Andere Tijden oorzaak of gevolg is geweest, vast en zeker een beetje van allebei. Het heeft in ieder geval de belangstelling voor geschiedenis bij een groot publiek aangewakkerd.”
Een andere belangrijke ontwikkeling is dat de belangstelling voor geschiedenis over gewone mensen is gegroeid. Van Liempt: “Geschiedenis draait niet alleen om vorsten – ‘koning-keizer-admiraal’-geschiedenis noem ik dat. Steeds meer mensen verdiepen zich in hun eigen familiegeschiedenis, al dan niet gebonden aan lokale geschiedenis, en schrijven daarover. Hun geschiedenis is leerzamer en vertelt veel meer over het leven in een voorbije tijd. Het is de democratisering van de geschiedschrijving.”
Toen Andere Tijden vijftien jaar geleden begon, onderschatte Van Liempt aanvankelijk de invloed van archieven. “Het programma leunt op drie zaken: feiten onderzoeken, beeldmateriaal en ervaringsdeskundigen. De feiten dachten we uit literatuur te kunnen halen. Maar al gauw brachten onze redacteuren veel meer tijd door in archieven dan verwacht. In de praktijk wilden we toch een spa dieper gaan. Om je verhaal goed te kunnen vertellen, moet je de oorspronkelijke stukken laten zien.”
Over Ad van Liempt
Ad van Liempt (1949) was hoofdredacteur van NOVA, bedenker en eindredacteur van het programma Andere Tijden en chef geschiedenis bij de NPS. Hij publiceerde meerdere bestsellers over de oorlog, waaronder Kopgeld, De Oorlog, Jodenjacht, Nederland valt aan, De jacht op het verzet, De drogist, Na de bevrijding.
Van het boek De Oorlog maakte hij als eindredacteur voor de NTR de geschiedenisserie De Oorlog die op televisie te zien was in 2010. Voor de NTR-serie Na de bevrijding, uitgezonden in 2014, leverde hij het idee.
Als gastcurator stelde hij dit voorjaar voor de Kunsthal in Rotterdam de expositie De Tweede Wereldoorlog in 100 voorwerpen samen en voor het Nationaal Archief maakte hij webexposities.
Ad van Liempt is sinds 2006 Bijzonder Lector Onderzoeksjournalistiek op televisie aan de Hogeschool Utrecht.