Fotoarchief Zeeuwse Landbouw Maatschappij gedigitaliseerd

De Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie (ZLTO) viert dit jaar 175 jaar georganiseerde landbouw in Zeeland. Vanaf vandaag 13 december 2018 zijn foto’s uit het archief van haar voorganger, de Zeeuwse Landbouw Maatschappij, online raadpleegbaar via de website van het Zeeuws Archief.

De vereniging ZLTO behartigt de belangen van zo’n 15.500 boeren en tuinders in Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Gelderland. Het Zeeuws Archief beheert de bronnen over de geschiedenis van de vereniging die in 1843 begon als Maatschappij tot bevordering van de Landbouw en Veeteelt in Zeeland en kortweg ‘de maatschappij’ werd genoemd. In 1907 werd de naam veranderd in ‘Zeeuwse Landbouw Maatschappij’ (ZLM). In 1969 fuseerde de ZLM met de Noord-Brabantse Maatschappij van Landbouw tot de Zuidelijke Landbouw Maatschappij, eveneens onder de afkorting ZLM. In 1999 ontstond de Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie (ZLTO).

Het fotoarchief van de ledenblad ZLM-Land- en Tuinbouwblad is – als laatste deel van de archieven de ZLM – dit jaar naar het Zeeuws Archief overgebracht. Uit de duizenden beelden die dateren uit de periode 1910-1998 zijn circa 800 foto’s gedigitaliseerd en beschreven. De foto’s die vrij van rechten zijn, zo’n 400 afbeeldingen, kunnen vanaf vandaag, donderdag 13 december 2018, online worden bekeken via de website van het Zeeuws Archief.

Geschiedenis ZLM

De ZLM richtte zich lange tijd op technische ontwikkelingen, waartoe tentoonstellingen werden gehouden. Later legde zij het accent op organisatie en belangenbehartiging. De organisatiestructuur kende plaatselijke afdelingen, regionale kringen, een dagelijks- en hoofdbestuur en verschillende commissies.

Na 1860 werd meer aandacht besteed aan onderwijs. De Aardenburgse hoofdonderwijzer G.A. Vorsterman van Oijen, later ZLM-secretaris, riep op tot meer samenwerkingen bij aan- en verkoop. Dit leidde in 1878 tot de oprichting van ‘Welbegrepen Eigenbelang’ te Aardenburg, een vereniging tot aankoop van meststoffen en zaden. Daarmee was de eerste landbouwcoöperatie in Nederland een feit.

De meekrapcultuur in Zeeland werd omstreeks 1870 vervangen door de teelt van suikerbieten. Op initiatief van de ZLM werd in 1880 de eerste Nederlandse Coöperatieve Suikerfabriek te Sas van Gent opgericht.

In de loop van de tijd werden voor de leden diverse instellingen en diensten opgericht: het hierboven genoemde ledenblad ZLM-Land- en Tuinbouwblad, de sociaal economische voorlichtingsdienst, onderwijs voor scholen voor lager agrarisch onderwijs, lager en middelbaar huishoud- en nijverheidsonderwijs en deelopleidingen. In 1923 werd het Landbouwboekhoudbureau opgericht, in 1951 de Onderlinge Verzekering Maatschappij, in 1952 het Zeeuws Voorlichtingsinstituut voor Verzekeringszaken, in 1963 het Grond-, Pacht- en Taxatiebureau.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) koos de ZLM ervoor de organisatie op te heffen. Na de bevrijding volgde in 1945 de heroprichting van de ZLM. In de tijd van de wederopbouw leverde de ZLM een belangrijke bijdrage in de reconstructie van het Zeeuwse platteland. Daartoe behoorde onder andere de verkaveling van Walcheren na de inundatie (1944-1946) en na de watersnoodramp van 1953 de herverkavelingen van Schouwen-Duiveland, Tholen, de Zak van Zuid-Beveland en de polder Waarde.

In 1969 fuseerde de ZLM met de Noord-Brabantse Maatschappij van Landbouw tot de Zuidelijke Landbouw Maatschappij. In 1999 ontstond de Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie (ZLTO).

Bronnen

• ZLM, website ZLTO
• Zuidelijke Landbouwmaatschappij, Encyclopedie van Zeeland
• Artikel behorend bij de foto van demonstrerende boeren en tuinders