Predikant

De bron Predikant in Zeeuwen Gezocht bevat de namen van predikanten van de Nederduits-gereformeerde kerk, later de Nederlands Hervormde kerk.

De namen betreffen:

• Kerkenraadsleden Nederduits-gereformeerde gemeente Middelburg, periode 1574-1860
• Kerkelijke dienaren, periode 1575-1806
• Predikanten van de Nederduits-gereformeerde kerk/Hervormde kerk in Zeeland, periode (1565) 1572-1938

De namen van de predikanten uit de bovengenoemde drie groepen komen uit verschillende bronnen. Hier volgt per groep predikanten meer informatie over de gebruikte bron(nen).

Kerkenraadsleden Nederduits-Hervormde gemeente Middelburg, periode 1574-1860

Het gaat hier om de namen van ouderlingen en diakenen die in de periode 1574-1860 zitting hadden in de kerkenraad van de Nederduits-gereformeerde kerk, later  Nederlands Hervormde kerk van Middelburg. Deze namen zijn verzameld door F. Nagtlas en gepubliceerd in ‘De algemeene kerkeraad der Nederduitsch-Hervormde gemeente te Middelburg van 1574-1860’. Het betreft in totaal 5.818 namen. De papieren versie is opgenomen in Genealogische Afschriften 952. De publicatie is online via Google Books te raadplegen.

Kerkelijke dienaren, periode 1575-1806

Het gaat hier om een vrijwel compleet overzicht van kerkelijke dienaren afkomstig het archief Rekenkamer van Zeeland B, uit stukken die door de rentmeesters van de geestelijke goederen in de periode 1575-1806 zijn ingebracht. Deze kerkelijke dienaren van de Nederduits-gereformeerde kerken bestaan uit onder andere: voorzangers, voorlezers, schoolmeesters, kosters, klokluiders en ziekenbezoekers.

De traktementen of salarissen van de kerkelijke dienaren behoorden tot de voornaamste uitgaven van de rentmeesters. De traktementen werden betaald uit de verkoop van Rooms-Katholieke geestelijke goederen. Deze waren door de gewestelijke overheid in de jaren ’70 van de 16e eeuw in beslag genomen.

Bewijzen van het driemaandelijks uitbetaalde salaris zijn te vinden in de bijlagen of acquitten van het archief Rekenkamer van Zeeland B. Bij de eerste uitbetaling verstrekten Gecommitteerde Raden een ordonnantie van betaling, die tevens als aanstellingsbrief aangemerkt kan worden. Deze geven informatie over het lot van de voorganger en over de herkomst van de nieuw-aangestelde.

Van de overige betalingen zijn eenvoudige kwitanties aanwezig met informatie over de maanden waarover het traktement werd betaald, de functie van de ondergetekende en de plaats – en indien van toepassing de kerk – waar de dienst werd verricht vermelden. Soms zijn nog andere stukken bewaard gebleven, zoals verzoeken om verhoging van het traktement of een vergoeding voor de kosten van verhuizing.

In Zeeuwen Gezocht is van deze groep kerkelijke dienaren functie, plaats en periode opgenomen. Van de grotere plaatsen is ook de kerk vermeld. Aanvullende gegevens betreffen herkomst, vertrek, echtgenoot en jaar van overlijden. Niet altijd waren de functies strikt gescheiden. Vaak trad een voorzanger ook op als voorlezer, verrichtte hij kosterswerkzaamheden en was hij tegelijkertijd klokkenluider.

De originele archiefstukken zijn te raadplegen in de studiezaal van het Zeeuws Archief in Middelburg.

Predikanten van de Nederduits-gereformeerde kerk (1565) 1572-1938

De namen van deze groep predikanten zijn afkomstig uit het manuscript van onderwijzer en amateur-historicus Willem Marie Catharinus Regt (1867-1938) uit Nieuwveen en Oudshoorn. Dit manuscript getiteld ‘Naamlijsten der predikanten van …’ bevat gegevens over predikanten van de Nederduits-gereformeerde kerk, later de Nederlands Hervormde kerk in Nederland. Het bestaat uit 25 delen en geeft per provincie en kerkelijke gemeente naamlijsten van predikanten tot en met 1938.

Regt verzamelde vooral biografische gegevens van de predikanten. Hij schreef over deze personen ook bijdragen voor het Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek. De gegevens over de Zeeuwse predikanten zijn vastgelegd in twee delen; deel I A-M en deel II N-Z. De registers berusten bij het Centraal Bureau voor Genealogie in Den Haag. In de studiezaal van het Zeeuws Archief is een kopie beschikbaar. De inhoud van deze delen is door een vrijwilliger in Zeeuwen Gezocht ingevoerd.