Standbeeld Willem van Oranje

Midden op het Plein te Den Haag, tegenover de Tweede Kamer, werd in 1848 een bronzen standbeeld van Willem van Oranje onthuld. Enkele jaren daarvoor werd aan de inwoners van Nederland een donatie gevraagd om de realisatie van het beeld mogelijk te maken. Ook op Schouwen-Duiveland droeg men een steentje bij, al was dat niet in iedere gemeente het geval.

In 1842 werd door koning Willem II het plan opgevat om op één van de pleinen in de residentiestad een standbeeld op te richten ter ere van Willem van Oranje, ‘grondlegger van Nederlands vrijheid’. Door de gouverneur van Zeeland (commissaris van de Koning) werd op 26 juli 1842 aan alle gemeenten op Schouwen-Duiveland een brief gestuurd met de vraag onder de inwoners een collecte te houden. Bij de brief werd een ‘lijst van inteekening’ gevoegd waarop de namen en bedragen genoteerd konden worden van degenen die wilden bijdragen. Aan de steden Brouwershaven en Zierikzee werd daarnaast een tekening meegezonden ‘den stand en de houding van het op te richten Standbeeld oppervlakkig aanduidende’.

In Brouwershaven werd in eerste instantie niet gereageerd op het verzoek. Bij het naderen van de deadline (voor 1 oktober 1842 moest de intekenlijst opgestuurd worden) besloten echter vijf inwoners, waaronder de burgemeester en wethouder, een bijdrage te geven. In totaal werd twaalf gulden opgehaald. In Zierikzee was de lijst van intekenaars een stuk langer: 52 ‘ingezetenen’ van de stad doneerden f 110,60.

Overzicht van donateurs in Brouwershaven. Archief Gemeente Brouwershaven, inv.nr.70.

Niet in alle gemeenten was het raak. Onder andere in Bruinisse, Burgh, Renesse en Noordgouwe hadden ze andere prioriteiten en bleef de intekenlijst blanco. Uit het hele land stroomde echter de donaties binnen zodat tot uitvoering overgegaan kon worden. Het ontwerp kwam uit de koker van de Vlaamse beeldhouwer Louis Royer, in Zeeland vooral bekend als de maker van het beeld van Michiel de Ruyter dat in 1841 op de boulevard van Vlissingen werd onthuld. Het standbeeld van Willem van Oranje werd in 1848 onthuld. Aan zijn voeten lag een hondje als symbool voor trouw.

Schetstekening die in 1842 naar Brouwershaven en Zierikzee werd gestuurd. Daarnaast het beeld heden ten dage (afbeelding van WikiCommons).

Het voert wellicht wat ver om te stellen dat Willem van Oranje door de gemeenten op Schouwen-Duiveland in brons vereeuwigd kon worden maar een bijdrage is zonder meer geleverd.