Russische Shtandart in Vlissingen: een fotorapportage

In de afgelopen dagen, van 28 tot en met 30 augustus, vond in Vlissingen het maritieme evenement Vlissingen Maritiem 2015 plaats. Naast een aantal historische sleepboten en vissersschepen waren ook een aantal bijzondere gasten te bewonderen, waaronder het Russische zeilschip Shtandart.

De Koninklijke marine stuurde haar mijnenjager Zr. Ms. Urk, het Loodswezen de tender Polaris. Er lag een historische reddingsboot en twee Russische zeilschepen. Rechtstreeks vanaf Sail Amsterdam kwam het grote zeilschip Mir, dat werd afgemeerd tegenover de Timmerfabriek, en in het dokje van Perry kwam de Shtandart te liggen.

Nu is de Shtandart geen onbekende voor Vlissingen. In augustus 2013 was zij hier ook al te bewonderen. Alleen kwam zij nu te liggen in het Dokje van Perry. Dit dokje werd in 1974 gedempt maar werd een aantal jaren geleden opnieuw uitgegraven en in oude glorie hersteld. Het is dit de tweede keer dat hierin een schip komt te liggen, zij het nog steeds in een met water gevuld dok.

Tsaar Peter de Grote

De Shtandart is een exacte replica van het gelijknamige fregat ,waarvan op 24 april 1703 op de Olonestky-scheepswerf nabij Olonets, Rusland, de kiel werd gelegd door de Nederlandse scheepstimmerman Wybe Gerens.

De opdracht tot de bouw werd gegeven door de bekende Russische tsaar Peter de Grote. Nu weten de meeste Nederlanders wel dat deze tsaar ook Nederland heeft bezocht en hier zelfs op een scheepswerf heeft gewerkt. Maar weet men ook dat Peter de Grote ook Vlissingen heeft bezocht? Weliswaar was het slechts een kort bezoek, maar toch! In 1717 kwam hij hier per schip aan. Vermoedelijk is dit schip via de niet meer bestaande toegang naar de Schelde de stad ingevaren en via de Marinesluis aangemeerd in de Dokhaven.

Het Dokje van Perry was toen al aangelegd. In dezelfde Dokhaven werden in de tweede helft van de 20e eeuw diverse visfabrieksschepen door de Kon. Mij. De Schelde voor de Sovjet-Unie gebouwd. Maar er is nog een relatie tussen het dokje waarin de Shtandart werd gedokt en Rusland. De ontwerper van het dokje, de voormalige Engelse marineofficier John Perry vertrok na zijn werkzaamheden in Vlissingen naar St. Petersburg waar hij betrokken was bij de aanleg van scheepswerven en dokken.

Shtandart & Vlissingen Maritiem 2015

Terugkomend op Vlissingen Maritiem 2015; op donderdag 27 augustus kwam de Shtandart in Vlissingen aan. Inmiddels waren de nodige werkzaamheden al getroffen om het feitelijke dokken mogelijk te maken.

De sleepboot Hermes trok de dokdeur (bateau porte) uit de sponningen. Deze schipdeur kan drijven en werd naast de kade afgemeerd. Hierdoor was de waterstand in het dokje gelijk aan dat in de Dokhaven.

Bestuursleden van de Stichting Maritiem Erfgoed Vlissingen waren tegelijkertijd bezig alles gereed te leggen voor het feitelijke afmeren. Om vier bolders werden zeg maar trossen gehangen waaraan stalen kabels werden bevestigd. Verder lagen aan weerszijden van het dokje gangways gereed. Gangways zijn loopplanken voorzien van touwen voor de nodige houvast.

Op maandag 31 augustus vond het uitdokken plaats. Rond 8:00 uur klonk aan boord van de Shtandart de scheepsbel, het signaal voor haar bemanning dat het aan de slag moest.

Een bemanningslid klom de hoge mast in. De sleepboot Hermes werd aan de dokdeur vastgemaakt met trossen.Tegelijkertijd werd overlegd met de bemanning van de Shtandart over de volgorde dat de landvasten moesten worden losgemaakt.

Als de dokdeur eruit is getrokken en alle landvasten zijn verwijderd, kan het schip het dokje achterwaarts verlaten. In een soepele boog draaide het op de eigen motor, bijgestaan door een dinghy die als boegschroef diende, de Dokhaven in.

Om 18.45 passeerde het schip de uitkijktoren van het Arsenaal op weg naar haar bestemming: Poole, Engeland.

De achterblijvers ruimden alles op. De Hermes duwde nu de dokdeur in de sponningen en de kabels en dergelijke werden weer opgeborgen in het pompgebouwtje.

Het Gemeentearchief Vlissingen [Zeeuws Archief] is het (historische) geheugen van de stad Vlissingen. Het bewaart de papieren en digitale stadsgeschiedenis voor nu en voor de toekomst. Naast ontelbaar veel papieren documenten bezit het gemeentearchief ook een omvangrijke collectie beeldmateriaal waaronder tienduizenden foto’s vanaf eind negentiende eeuw tot vandaag de dag. Foto’s gemaakt door professionele maar ook door amateurfotografen.Veel van deze foto’s zijn al beschreven en gedigitaliseerd en via deze website te zien.

In de komende jaren zal de beeldcollectie grootschalig worden uitgebreid. Naast de gemeentelijke archieven beheert het gemeentearchief ook het omvangrijke archief van de Koninklijke Maatschappij De Schelde, over de periode 1875-1970. Dit is een bij uitstek maritiem historische bron die onmisbaar is bij het beschrijven van de stadsgeschiedenis. Naast tienduizende foto’s bevat dit archief ook duizenden tekeningen van schepen, machines, ketels en soms kunstwerken. Een deel is gedigitaliseerd en via het internet toegankelijk gemaakt voor het grote publiek.