Goed/fout ondernemerschap

Een onderneming oprichten om rijkdom te vergaren en werkgelegenheid te creëren. Dat was en is de betekenis van goed ondernemerschap. De Middelburgse Commercie Compagnie, opgericht in 1720, streefde beide doelen na, maar is naar onze maatstaven geen voorbeeld van goed ondernemerschap.

Aflevering 1 van de tv-serie ‘Het Zwarte Verleden van Zeeland’ gaat over het archief van de MCC. De uitzending is 27 mei 2021, om 17.13, 19.13, 21.13 en 23.13 uur op Omroep Zeeland.

“Wij navigeren op het fortuin van negotie”, zo verklaarden de directeuren van de Middelburgse Commercie Compagnie (MCC) in de 18e eeuw. Het bedrijf richtte zich vanaf de oprichting op meerdere markten; van walvisvaart tot de handel op Scandinavische landen, en van wijnhandel op het Franse Bordeaux tot de handel in olijfolie op het Italiaanse Livorno.

Mensenhandel aan de kust & overzee

Af en toe werd een reis naar de kust van West-Afrika ondernomen. Daar werden goederen geruild tegen goud, ivoor, peper en hout. Aan de kust werden ook tot slaaf gemaakte mensen te koop aangeboden. De kapiteins van de MCC-schepen kochten af en toe deze slaafgemaakten, om hen vrijwel direct, nog aan de kust, te verkopen. In tegenstelling tot de kapiteins van schepen van de West-Indische Compagnie (WIC) die de slaafgemaakten over de Atlantische Oceaan vervoerden om hen in de koloniën te verkopen.

Alleenrecht slavenhandel afgeschaft

Na 1730 stond de WIC aan andere Nederlandse ondernemingen toe ook over de Atlantische Oceaan handel te drijven in tot slaaf gemaakte Afrikanen. De MCC is één van de bedrijven die zich gingen toeleggen op deze vorm van mensenhandel.

Archief maakt erkenning mogelijk

Het archief van de MCC is bewaard gebleven en wordt beheerd door het Zeeuws Archief. Hannie Kool, directeur van het Zeeuws Archief, laat in aflevering 1 van de serie ‘Het Zwarte Verleden van Zeeland’ zien hoe de slavenhandel in zijn werk ging. “Het biedt ons de kans”, aldus Hannie, “om te weten te komen wat er is gebeurd. En te erkennen wat de slavenhandel allemaal te weeg heeft gebracht”.