In 2005 was het rapport “Een dementerende overheid?” van de Rijksarchiefinspectie een belangrijke eerste wake-up call dat de gebrekkige kwaliteit van het beheer van digitale overheidsinformatie risico’s opleverde voor de ordening, toegankelijkheid en beschikbaarheid van digitale (verantwoordings-) informatie. En hoewel het rapport is toegesneden op de Rijksoverheid zijn de bevindingen en aanbevelingen van toepassing gebleken op alle overheidsorganisaties.
Dit rapport wordt wel gezien als het vertrekpunt van vele verbeter- en ontwikkeltrajecten waaronder de start van het Programma Digitale Taken Rijk (DTR) waarin de landelijke e-Depot-voorziening bij het Nationaal Archief wordt ontwikkeld. Het rapport is nog steeds zeer lezenswaardig en de samenvatting geeft de problematiek helder weer in iets meer dan één pagina.
Zie hier het onderzoeksrapport.
Nieuw rapport
En nu komt de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed, mede naar aanleiding van het recent verschenen rapport van het Parlementair Onderzoek Kinderopvangtoeslagen (POK) en van het ongevraagd advies van de Raad van State over de ministeriële verantwoordelijkheid, met een actuele analyse getiteld “Een dementerende overheid 2.0?”. De Inspectie schetst de problematiek, beschrijft de risico’s, duidt de oorzaken en doet zes concrete voorstellen. Een rapport van 20 pagina’s en ook hier een hanteerbare samenvatting.
Duurzame toegankelijkheid moeizaam
Op hoofdlijnen komt het er op neer dat ondanks alle sedert 2005 verrichte inspanningen, de duurzame toegankelijkheid van informatie bij de centrale overheid moeizaam is gebleven. De oorzaken worden ook zonder omhaal geduid: Onderschatting van het belang van duurzame toegankelijkheid van overheidsinformatie bij bestuurders en topambtenaren, gepaard met een gebrek aan visie en een integrale aanpak. Binnen de overheid neemt de kennis over het beheren van informatie af. De overheid heeft moeite met het beheren van informatie die wordt verwerkt in nieuwe(-re) technologie. Er wordt vaak gewerkt met verouderde ICT, terwijl misplaatst tech-optimisme overheerst. De verantwoordelijkheden zijn vaak onduidelijk geregeld. En de wet- en regelgeving over overheidsinformatie is in diverse wet- en regelgeving ondergebracht en levert soms onderlinge spanningen op.
Niet mis te verstaan. Aan de ene kant teleurstellend dat in 15 jaar onvoldoende vooruitgang is geboekt. Aan de andere kant een hart onder de riem voor al degenen die zich als informatieprofessional (mede) verantwoordelijk voelen voor de informatiehuishouding van hun overheid. Het rapport bevestigd dat het vraagstuk complex is en de nodige aandacht vraagt. En daarmee ‘verplichte kost’ voor DIV-ers, archivarissen, informatiespecialisten, -adviseurs en -managers.
