De ramp van 1953: "Wij spraken er niet over"

Voor veel Zeeuwen was en is het moeilijk om over de watersnoodramp van 1953 te spreken. Het Zeeuws Archief ontving het verhaal van een ooggetuige die destijds in Kapelle, Zuid-Beveland, woonde: “Wij spraken er niet over”.

Bij de ramp verloren 1836 inwoners het leven nadat in de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 de dijken braken als gevolg van een zware storm en springtij. Via 67 dijkgaten en met een verlies van 200 kilometer dijken, overstroomden delen van de provincies Zeeland, Zuid-Holland en Noord-Brabant. Ternauwernood werd voorkomen dat het water de Randstad bereikte.

Eind 2022 plaatste Unesco Nederland de Delta Archieven op de erfgoedlijst voor documentaire werken. In deze archieven zijn de watersnoodramp van 1953, de gevolgen en de ontwikkeling van de Deltawerken gedocumenteerd. Naar aanleiding van het nieuwsbericht ontving het Zeeuws Archief een mail van Martien van Overloop Jzn. Hij schreef ons over wat hij in de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 meemaakte. Met zijn toestemming volgt hieronder zijn verhaal.

“Op 1 februari 1953, 13 jaar oud, werd ik vroeg wakker in mijn warme bedje in Kapelle, maar ik had veel gestommel gehoord die nacht en mijn vader was niet thuis, heel ongewoon voor een zondagochtend. Eveneens het feit dat moeder al helemaal wakker en aangekleed was. Ze vertelde dat mijn vader al midden in de nacht was opgehaald om in Hansweert de dijk te gaan versterken.

Ik begreep daar niets van. Het waaide wel hard maar dat gebeurde wel meer en nooit was eer sprake van een dijkval of zo, wat ik uit verhalen uit de Biezelingse polder wel kende. Ondanks verzet van mijn moeder stapte ik op mijn fiets en reed tegen de wind in naar de Kruiningse Zanddijk, maar bij de afdaling trapte ik meteen op de rem toen ik een vlakte met water voor mij zag in plaats van de Kruiningse polder.

Onderaan de dijk dreef veel wrakhout en allerlei overblijfselen van verwoeste huizen, maar ook een verdronken bruin paard. Ik schrok toen ik ook een Zuid-Bevelandse grote boerinnenmuts zag, die dreef aan de oppervlakte, de vrouw was onder water.

Er kwam een vrachtauto met zand en zakken, ik werd ingeschakeld om zakken open te houden die door sterkere jongens en mannen werden vol geschept en opgehaald door mannen die ze naar het gat in de dijk brachten. Ook mijn vader deed dat, ik zag hem en hij mij, maar er was geen tijd om te praten.

De maandag daarop ging ik weer naar school, mijn Kruiningse klasgenoten hadden allen de watervloed overleefd en spraken er niet over. Wij ook niet. Mijn vader ook niet.”