De vier brievenboeken van Jos van Raalte, directeur van de Koninklijke Maatschappij De Schelde in Vlissingen, geven een inkijkje in het bedrijf in de jaren 1878-1909.
In het directiearchief van de Kon. Mij. De Schelde 1875-1970 (toegang 214) bevinden zich, naast de algemene serie brievenboeken over de jaren 1875-1900 (inv.nrs. 24-195), ook vier brievenboeken van directeur Van Raalte.
Deze vier boeken (inv.nrs. 302-305) hebben betrekking op de periode 2 mei 1878 – 30 augustus 1909 en bestaan uit vier banden met ingebonden zogenaamde doorslagen van verzonden brieven. Van de tekst van het origineel, met andere woorden de verzonden brief, werd via een vel carbonpapier een kopie gemaakt op een tweede vel papier. De tekst werd als het ware doorgedrukt of doorgeslagen. De op deze wijze verkregen kopie of doorslag is gemaakt van zeer dun papier.
De inhoud van de brieven is divers en bevat onder andere het verkrijgen van orders, het onderhouden van contact met (potentiële) klanten en andere scheepswerven, de (financiële) afwikkeling van orders en personeelsaangelegenheden.
Digitalisering van de brievenboeken
De materiële staat van de doorslagen laat zeer te wensen over. De tekst is veelal slecht te lezen doordat zij verbleekt is en het handschrift van Van Raalte zelf draagt ook niet bij aan de leesbaarheid. Vanwege het cultuurhistorisch belang van de inhoud en vanuit behoudsoogpunt is besloten de bewuste vier banden te digitaliseren.
Na een aantal proeven bleek de beste optie het fotograferen van de achterzijde van de doorslag. Dat leverde een afbeelding in spiegelschrift op die vervolgens is omgezet naar een leesbaar beeld. Om verder onderzoek te stimuleren, zijn de beelden vervolgens gepubliceerd in de archiefinventaris.
Zo kan een geïnteresseerde vanaf een willekeurige plek de brieven raadplegen. De beschikbare viewer biedt de mogelijkheid tot vergroting zonder dat het beeld direct in kwaliteit afneemt. Daarnaast bestaat de mogelijkheid gebonden bladzijden te downloaden. Vanwege de arbeidsintensiviteit (per band minimaal een dag werk) is het niet mogelijk om op korte termijn alle brievenboeken op deze wijze te digitaliseren maar zal dat geleidelijk aan moeten gebeuren.
Bekijk de vier brievenboeken in de archiefinventaris van de Kon. Mij. De Schelde.
Joseph Ephraim van Raalte
Joseph Ephraim van Raalte vormde samen met hoofdingenieur Martin en scheepsbouwkundig ingenieur Janszen een trio dat veertig jaar lang de Kon. Mij. De Schelde vanaf de oprichting in 1875 vorm gaf.
Van Raalte was tussen 1875 en 1919 algemeen directeur. Uit dien hoofde was hij verantwoordelijk voor de administratie van de Kon. Mij. De Schelde en ondertekende hij ook namens het bedrijf.
Geboren in Londen, Engeland, op 18 oktober 1844, kwam Van Raalte naar Nederland. Hij was vanaf 1860 werkzaam bij de Haagse Metaalpletterij en ijzergieterij L.I. Enthoven & Co. Hij werkte zich vanaf de werkvloer van jongste bediende op tot onderdirecteur. Zijn volgende en tevens laatste werkgever werd de Kon. Mij. De Schelde.
Van Raalte kon bogen op een uitgebreid netwerk en dat kwam de werf ten goede. Zo was een familielid, Jacob Jacques van Raalte, consul in Glasgow. Destijds was Engeland, en dan met name de werven gelegen langs de Schotse rivier Clyde, het industriële paradijs van Europa. Met de daar gevestigde Fairfield company onderhield de De Schelde tientallen jaren lang intensieve contacten.
Van Raalte was tijdens zijn leven in Vlissingen ook actief in het maatschappelijke leven. Naast gemeenteraadslid tussen 1880-1919 is hij onder meer voorzitter van de liberale kiesvereniging Recht en Plicht en voorzitter van de Koninklijke Nederlandse Vereniging Onze Vloot.
Op 27 januari 1926 overleed hij in Vlissingen waar hij ook begraven werd. Martin en Janszen waren al jaren eerder overleden.
