Ooggetuigen van de slavenhandel

De Middelburgse Commercie Compagnie (MCC) verscheepte in de achttiende eeuw ruim 31.000 mensen tussen West-Afrika en West-Indië. Ongeveer 27.000 slaafgemaakten overleefden de overtocht, 4.000 mensen overleefden de reis dus niet. Hoe ging het er aan toe tijdens zo’n reis? Deze expositie vertelt het verhaal door de ogen van de mensen die er zelf bij waren.

Het Zeeuws Archief beheert het archief van de MCC. In de archieven vinden we brieven, journaals, verslagen, processtukken en notariële akten waarin naast alle feiten ooggetuigen verslag doen van hoe het er aan toeging tijdens een driehoeksreis.

Driehoekshandel

Bij een driehoeksreis vertrok een schip met handelsgoederen vanuit een Europese thuishaven naar de kust van West-Afrika. Daar werden de goederen geruild tegen tot slaaf gemaakte Afrikanen, ivoor en goud. Vervolgens zeilde het schip over de Atlantische Oceaan naar koloniën in West-Indië. De Afrikanen werden verkocht om op een van de vele suiker-, koffie- of katoenplantages slavenarbeid te verrichten. Met de opbrengst van de slaafgemaakten werden de producten van de plantages ingekocht en met het schip naar de thuishaven vervoerd.

De expositie bestaat uit drie delen die elkaar logisch opvolgen. Het eerste deel gaat over de voorbereiding van de reis en het vertrek. Hierbij is onder andere aandacht voor welke goederen voor deze reizen er in Zeeland gemaakt werden.

Opstand

De tweede ruimte gaat over de reis van het schip. Over de reis van Zeeland naar West-Afrika, waar goederen geruild werden tegen mensen en over de overtocht van Afrika naar West-Indië, waar mensen verkocht werden en een leven in slavernij tegemoet gingen op een van de plantages. Opstand en verzet is in de tweede ruimte een thema dat speciale aandacht krijgt. Want op de slavenschepen braken regelmatig kleinere en grotere opstanden uit.

Thuisreis

De derde ruimte gaat over de derde zijde van de driehoeksreis; de aankomst in West-Indië en de terugreis en thuiskomst. Terug in Zeeland werden de goederen uit Afrika en de producten van de plantages gewogen, opgeslagen in pakhuizen en geveild.

Zwarte stem

In de laatste ruimte is een ooggetuigenis van een slaafgemaakte te lezen. Want in de archiefstukken, zoals van correspondenten die verslag deden vanuit de koloniën of via bemanningsleden van de schepen, horen we af en toe de stem van slaafgemaakte Afrikanen.

Praktische informatie

De expositie ‘Ooggetuigen van de slavenhandel’ is tot eind 2025 te zien in het Zeeuws Archief in Middelburg.

Aan de hand van archiefstukken, kaartmateriaal, objecten en presentaties op beeldschermen wordt de driehoekshandel in beeld gebracht. Via koptelefoons kunnen citaten beluisterd worden van een slaafgemaakte en van een kapitein van een slavenschip. Tekstbordjes en een geïllustreerde brochure voorzien de bezoeker van toelichting.

De expositie is tot medio 2025 gratis te bezoeken tijdens openingstijden van het Zeeuws Archief, Hofplein 16 in Middelburg. Maandag tot en met vrijdag tussen 10.00 en 17.00 uur.