De Middelburgse Commercie Compagnie (MCC) verscheepte ruim 31.000 mensen van de kust van West-Afrika naar de plantages in West-Indië. Wanneer het schip Maria Elisabeth tijdens een van deze driehoeksreizen weer naar huis vaart, duikt plotseling een zwarte vrouw op: Leonora, een slaafgemaakte. Ze heeft zich in Curaçao verstopt aan boord en weet mee te varen tot Middelburg. Zo is ze niet langer het bezit van een ander, maar herwint ze haar vrijheid.
Welke reis heeft Leonora gemaakt? Lees alvast het verhaal Een geslaagde ontsnapping aan slavernij.
Kom meer te weten over Leonora en de slavenhandel door de MCC tijdens onze Open Dag op 5 november 2022.
Volledig programma
Op veertien meter diepte laat een medewerker van het Zeeuws Archief je zien welke reis Leonora heeft gemaakt en hoe ze in Middelburg terecht kon komen. Verder laten de archiefstukken zien hoe de Zeeuwen verbonden waren met de slavernij. Veel Zeeuwen hadden er profijt van. Er moesten schepen gebouwd, broden gebakken en vaten gemaakt worden. Bekijk de stukken uit de geschiedenis van Zeeland en de Zeeuwen.
- Rondleiding met gids door de depots.
- Duur: ca. 45 minuten
- Vertrek ieder half uur van 10.30-15.00 uur. Verzamelen voor de tentoonstellingsruimte.
In de archieven vinden we brieven, journaals, verslagen, processtukken en notariële akten waarin ooggetuigen verslag doen van hoe het er aan toeging tijdens een driehoeksreis. Deze expositie vertelt het verhaal door de ogen van de mensen die er zelf bij waren. Lees meer over de expositie.
- Expositie
- Tentoonstellingsruimte, doorlopend, 10.00-16.00 uur.
De schepen van de Middelburgse Commercie Compagnie (MCC) en West-Indische Compagnie (WIC) voeren, geladen met de producten van de koloniën, terug naar Middelburg. Daar werden de producten verkocht. In Middelburg zijn nog sporen van het slavernijverleden terug te vinden. Ontdek die sporen tijdens een wandeling door de stad onder leiding van een archiefdocent. De wandeling voert je langs plaatsen die herinneren aan deze beladen periode in de Zeeuwse geschiedenis.
- Stadswandeling door Middelburg met gids
- Duur: ca. 30 minuten
- Vertrek vanaf ingang van het Zeeuws Archief
- Start om 10.30 uur, 11.30 uur, 13.30 uur en 14.30 uur
Toen in Noord-Amerika aan het begin van de zeventiende eeuw de eerste settler colonies gesticht werden, was het nog lang niet vanzelfsprekend dat slavernij zich daar überhaupt zou ontwikkelen, laat staan dat het in een deel van die koloniën echt verankerd zou raken. Maar in de loop van de zeventiende eeuw ontwikkelde zich in Noord-Amerika een van de meest diepgewortelde instituten van raciale slavernij uit de moderne geschiedenis.
Deze lezing gaat in op het ontstaan van Afrikaanse slavernij in Noord-Amerika en geeft antwoord op de vragen: waarom slavernij? Waarom Afrikanen? En welke rol speelde ras in de ontwikkeling van de slavernij?
Damian Pargas is hoogleraar Amerikaanse Geschiedenis aan de Universiteit Leiden en directeur van het Roosevelt Institute for American Studies (RIAS).
- Auditorium, 10.30 uur
We varen mee met een schip van de Middelburgse Commercie Compagnie, nee zeker geen plezierreisje. De driehoeksreis naar West-Afrika en de Caraïben gaat zo’n anderhalf jaar duren. Onderweg wordt het schip omgebouwd tot een slavenschip, met ‘ruimte’ voor driehonderd slaafgemaakte Afrikanen.
Archivaris Ad Tramper schetst aan de hand van archiefmateriaal een beeld van het leven aan boord van een Zeeuws slavenschip.
- Auditorium, 14.30 uur
In deze lezing vertelt Jean-Marc van Tol over zijn archiefonderzoek dat hij uitvoert met een team van het Huygens Instituut, waarbij het de bedoeling is om de gehele correspondentie van Johan de Witt (1625-1672) voor het publiek te ontsluiten. Meer weten over de Vriendenlezing.
Jean-Marc van Tol (1967) is historisch onderzoeker, schrijver en striptekenaar van onder andere Fokke & Sukke. In 2018 schreef hij met Musch het eerste deel van een trilogie over raadpensionaris Johan de Witt. Op dit moment schrijft hij aan het tweede deel, Buat.
- Zaterdag 5 november 2022, 16.00 uur
- Koorkerk (Koorkerkhof 2, Middelburg)
- Toegang €5 of gratis voor Vrienden van het Zeeuws Archief
Boeken zijn er om gelezen te worden. Deze dubbele of tweedehands exemplaren zijn te koop en liggen op je te wachten.
- Archiefcafé, doorlopend, 10.00-16.00 uur
Het Genealogisch Centrum Zeeland (GCZ) en de Nederlandse Genealogische Vereniging (NGV) helpen je bij het zoeken naar je voorouders.
- Studiezaal, doorlopend, 10.00-16.00 uur
- Meer informatie over het GCZ vind je hier
Als organisatie, vereniging of kerkgenootschap maak je archief. Hoe doe je dat op de juiste manier en wat kan het Zeeuws Archief hierin betekenen? Kom langs en stel je vragen over (digitale) archiefvorming.
- Punt studiezaal, 11.00-12.00 en 14.00-15.00 uur
Het kruit dat aan boord van de MCC-schepen werd vervoerd, werd gemaakt in de kruitmolens van de Middelburgse buskruitfabrieken. Buskruitfabriek De Eendracht lag in de huidige wijk Mortiere. Welke resten zijn er van deze buskruitfabriek teruggevonden?
- Punt studiezaal, doorlopend, 10.00-16.00 uur
In samenwerking met het Zeeuws Archief maakte Omroep Zeeland een zesdelige tv-serie over het Zeeuwse slavernijverleden. Bekijk de serie op je gemak.
- Domineeswoning, doorlopend, 10.00-16.00 uur
De Open Dag is gratis toegankelijk.
Kaarten voor de Vriendenlezing kosten € 5,- (vanaf 12 oktober verkrijgbaar). Voor Vrienden van het Zeeuws Archief en hun introducés is de lezing gratis. Ik wil vriend worden!