Racisme en discriminatie zijn een erfenis van slavernij en slavenhandel. Over trans-Atlantische slavenhandel heeft het Zeeuws Archief educatieve middelen ontwikkeld: een educatieve site en een speurtocht. Docenten kunnen hiermee hun eigen programma of project inrichten.
Het Zeeuws Archief beheert het archief van de Middelburgse Commercie Compagnie (MCC), een wereldwijd uniek archief over slavenhandel. Het MCC-archief staat sinds 2011 op UNESCO’s werelderfgoedlijst voor documentaire werken; het Memory of the World-Register.
Het Zeeuws Archief wil met de blog en de educatieve website bijdragen aan de verbreding van de kennis over het onderwerp trans-Atlantische slavenhandel en daarmee aan meer bewustwording van het belang van deze periode voor het heden.
Driehoekshandel of trans-Atlantische slavenhandel
De Middelburgse Commercie Compagnie (MCC), opgericht in Middelburg in 1720, was een Nederlandse particuliere handelsonderneming. Naast handel op havens aan de Oostzee en de Middellandse Zee hield de onderneming zich bezig met driehoekshandel of trans-Atlantische slavenhandel.
Bij een driehoeksreis of slavenreis vertrok een schip geladen met cargazoen (handelsgoederen) vanuit een Europese thuishaven naar de kust van West-Afrika. Aan de kust werden de handelsgoederen geruild tegen tot slaaf gemaakte Afrikanen, en tegen ivoor en of goud. Daarna zeilde het schip over de Atlantische Oceaan naar koloniën in Noord- en/ of Zuid-Amerika.
De Afrikanen werden verkocht via veilingen of rechtstreeks aan plantagehouders. Zij gingen een toekomst tegemoet als slaaf op één van de vele suiker-, koffie-, tabaks- en of katoenplantages. Het schip keerde terug naar de thuishaven, vaak geladen met de producten van de plantages.
Leren over slavenhandel in de 18e eeuw
Hoe was het leven aan boord van een slavenschip? Hoe verliep een trans-Atlantische slavenreis? Het antwoord op die vragen kun je vinden in het archief van de Middelburgse Commercie Compagnie (MCC). Unieke documenten die het verhaal van de slavenhandel zijn gebruikt in de educatieve website Slavenreis van de Eenigheid.
Tweetalige educatieve website en blog
Het MCC-schip de Eenigheid maakte in de jaren 1761-1763 een slavenreis naar de kust van West-Afrika en het Caraïbisch gebied. Het Zeeuws Archief verwerkte deze reis tot een blog en een educatieve website die is omgezet naar een themapagina. Beiden zijn tweetalig.
De gebeurtenissen aan boord van het slavenschip zijn van dag tot dag via de blog te volgen. De educatieve website biedt korte multidisciplinaire lessen aan de hand van werkbladen en verdiepingslessen met discussie-, kijk- en onderzoeksopdrachten. Bij zowel de lessen als de opdrachten wordt gebruikt gemaakt van de blog over de reis van de Eenigheid.
Speurtocht
In Middelburg herinneren nog heel veel plaatsen aan de driehoekshandel en de rol die Zeeland speelde in de slavenhandel. Met de speurtocht Geboeid door het Zeeuwse slavernijverleden ga je op ontdekkingstocht door dit verleden.
In de speurtocht leidt een getekend figuurtje, het lenige kralenmannetje, de lezers langs een tekst uit een logboek van een kapitein die nieuwe gebieden ging ontdekken om handel mee te drijven. Het kralenmannetje staat ook stil bij de plaats waar hij zelf gemaakt is: een oventje waar kralen werden gemaakt. De kralen werden samen met veel andere goederen gebruikt als ruilmiddel aan de kust van West-Afrika om mensen mee te kopen.
De ontdekkingsreis gaat verder langs de kantoren van de West-Indische Compagnie (WIC) en de MCC, waar de directeuren vergaderden en waar je je kon inschrijven als je op een slavenschip wilde meevaren. Je ziet de pakhuizen van de beide handelsbedrijven, waar goud, ivoor, suiker, koffie, cacao, huiden, tabak en katoen werden opgeslagen. Je komt te weten hoe de dominees over slavenhandel en slavernij dachten en waar de slavenschepen werden gebouwd.
Doelgroep
De doelgroepen van de educatieve website zijn:
- primair onderwijs: bovenbouw
- voortgezet onderwijs: onderbouw
De educatieve website is geschikt voor internationaal gebruik. Het medium is tweetalig, Nederlands en Engels, en de inhoudelijke opdrachten zijn getest en verder afgestemd met scholen in Ghana, Suriname en Nederland.
De doelgroepen van de speurtocht zijn:
- primair onderwijs: midden- en bovenbouw
- voortgezet onderwijs: onderbouw
Aansluiting op het curriculum
De website sluit aan bij de kerndoelen voor het basis- en voortgezet onderwijs, de 10 Tijdvakken, de 21st century skills and competences, de Canon van de Nederlandse Geschiedenis, de Canon van de Zeeuwse Geschiedenis.
Duur, locatie, voorwaarden
Docenten kunnen de educatieve website flexibel inzetten. Er kunnen meer of minder lessen en opdrachten, al naar gelang behoefte en tijd, worden ingezet. De opdrachtenbladen in pdf-formaat kunnen worden gedownload van de site.
De speurtocht neemt 1 tot 1,5 uur in beslag en is te koop bij de receptie van het Zeeuws Archief voor € 4,-. De tocht start bij het Zeeuws Archief.
Ervaringen
Om ook jongeren bewust te maken van het belang van de trans-Atlantische slavenhandel voor het heden, is kennis van het verleden nodig. Het Zeeuws Archief beheert het wereldwijd unieke archief van de Middelburgse Commercie Compagnie (MCC). Dit bedrijf hield zich in de 18e eeuw bezig met slavenhandel. Met de educatieve website speelt het Zeeuws Archief in op de behoefte van het onderwijs aan educatiemateriaal over de trans-Atlantische slavenhandel.
Het onderwerp van de trans-Atlantische slavenhandel is internationaal. Daarom biedt het Zeeuws Archief de blog en de educatieve website over de slavenreis van het schip de Eenigheid aan in twee talen; Nederlands en Engels.
In het voorjaar van 2014 is een proefproject met de educatieve website uitgevoerd. Vier scholen hebben de website in de praktijk getest. Dit zijn basisschool De Vossenburch uit Middelburg, het Scheldemond College uit Vlissingen, de Tata Colin MULO uit Totness in Suriname en de Accra Academy Senior High School uit Accra in Ghana. Sinds november 2014 is de website vrij beschikbaar voor het onderwijs in binnen- en buitenland.