Het archief van de Middelburgse Commercie Compagnie is opgenomen in ‘het Geheugen van de Wereld-register’, de werelderfgoedlijst Memory of the World van UNESCO. Dat is gisteravond 25 mei 2011 door UNESCO, de VN-organisatie voor cultuur, bekend gemaakt. Het archief wordt beheerd door het Zeeuws Archief te Middelburg, het regionaal historisch centrum van Zeeland.
De Middelburgse Commercie Compagnie (MCC) was een onderneming die in de achttiende eeuw een grote rol in de internationale handel in slaven had. Het archief van de MCC is uniek omdat hierin de administratie over de slavenhandel vrijwel volledig en intact aanwezig is. Dat maakt dit archief wereldwijd tot een uiterst zeldzame bron van gedetailleerde administratieve gegevens over de handel in slaven.
‘Het Geheugen van de Wereld-register’ bevat documentaire werken met een bijzondere waarde. Met deze werelderfgoedlijst wil de VN-organisatie de wereld ervan bewust maken dat het documentaire erfgoed toebehoort aan iedereen, dat het volledig moet worden geconserveerd en beschermd en dat het voor iedereen permanent toegankelijk moet zijn.
De archiefinventaris van het MCC-archief kan online worden ingezien via www.zeeuwsarchief.nl en www.archieven.nl. Het Zeeuws Archief zoekt ondersteuning voor de digitalisering en het online toegankelijk maken van het MCC-archief. Slechts een beperkt aantal archiefstukken is nu via de inventaris online in te zien.
Landelijke herdenking in Zeeland in 2014
De plaatsing is een erkenning van het belang van archieven voor de samenleving, aldus de directeur van het Zeeuws Archief, Hannie Kool-Blokland. Het Zeeuws Archief heeft het MCC-archief namens Nederland, Suriname en Curaçao in 2010 voorgedragen. De landelijke herdenking van de afschaffing van de slavenhandel door Nederland vindt 15 juni 2014 in Zeeland plaats. Verschillende Zeeuwse instellingen organiseren gezamenlijk een groot aantal activiteiten. Onder auspiciën van het Zeeuws Archief zal een boek over de geschiedenis van de MCC verschijnen. Het boek wordt geschreven door maritiem historicus dr. R. Paesie uit Middelburg.
Internationale aandacht
Sinds de voltooiing van de archiefinventaris in 1951 door de toenmalige rijksarchivaris van Zeeland, dr W.S. Unger, hebben onderzoekers, nationaal en internationaal, gebruik gemaakt van de gegevens. Het archief is geprezen om de excellente staat waarin de archiefstukken verkeren. Het MCC-archief kan worden gebruikt voor de bestudering van de slavenvaart, de boekhouding van zowel de schepen als het kantoor, de scheepsjournalen, de scheepsbouw en de journalen van de chirurgijns.
MCC en handel in slaven
De Middelburgse Commercie Compagnie werd in 1720 opgericht en bleef tot 1889 bestaan. De MCC richtte zich op handel tussen havens aan de Oostzee, Frankrijk, het Iberisch schiereiland, de Middellandse Zee, West-Indië en Afrika. detail uit MCC 575 – foto ZA Na 1730 kwam de driehoekshandel Afrika – West-Indië – Europa tot stand. De eerste slavenreis werd uitgereed in 1732. Van de in totaal circa 300 uitredingen van schepen door de MCC ging het bij 113 gevallen om een slavenreis. Vanaf het midden van de achttiende eeuw nam het aantal slavenreizen van de MCC sterk toe. Van deze reizen werd schip voor schip en reis voor reis een afzonderlijke administratie bijgehouden. In 1802 werd de laatste slavenreis ondernomen.
Geheugen van de Wereld-register
Met ‘het Geheugen van de Wereld-register’ wil de VN-organisatie de wereld ervan bewust maken dat het documentaire erfgoed toebehoort aan iedereen, dat het volledig moet worden geconserveerd en beschermd en dat het voor iedereen permanent toegankelijk moet zijn. Ook bevordert UNESCO de digitalisering van de documenten. Voorbeelden van documenten op de lijst zijn het dagboek van Anne Frank, het Tapijt van Bayeux en de negende symfonie van Beethoven.
Archief WIC ook op de Werelderfgoedlijst
De MCC betaalde in 1730 de West-Indische Compagnie (WIC) om handel te mogen drijven op de kust van Afrika. Het WIC-archief, dat wordt beheerd door het Nationaal Archief te Den Haag, is evenals het archief van de MCC geplaatst op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. Op de website van de UNESCO staat de volledige lijst van collecties die aan het register zijn toegevoegd.